Habang naglalakad nang nakayuko hawak ang selpon, nagmamadali pero tatanga-tanga, hindi ko sinasadyang natadiyakan ang mga paninda ng isang ale sa gilid ng bangketa. “Ano ka ba? Selpon ka nang selpon hindi ka tumitingin sa nilalakaran mo!” Sigaw sa ‘kin ng medyo may edad nang ale. “Pasensya na ho,” sabi ko, “may nasira ho ba? Babayaran ko na lang ho. Pasensya na.” Patuloy ko habang tinutulungan siyang damputin isa-isa ang mga nagkalat niyang paninda.
Andaming sinasabi sa ‘kin ng ale habang inaayos namin ang mga paninda niya. “Alam mo ba ang halaga ng mga kamatis at talong na ‘yan, ha?” Tanong niya sa ‘kin. Ang sagot ko nama’y ‘oho. Babayaran ko ho.’
Ang sabi ni aleng tindera. Hindi raw yung presyo ang itinatanong niya. Kundi ang ‘halaga’, at ikinuwento niya sa ‘kin ang lahat kung papaano niyang itinanim at kung gaano katagal ang kanyang hinintay bago niya pitasin ang mga ‘yon para maitinda at mapakinabangan. At nang iabot ko ang aking pera bilang bayad danyos sa kapalpakan ko, hindi niya ‘yon tinanggap at sinabing mag-iingat na lang daw ako sa susunod at baka ‘pag sa iba ko raw ‘yon nagawa ay baka magulpi pa ‘ko. Muli akong humingi ng pasensya bago nagpatuloy sa paglalakad bilang mahuhuli na ‘ko sa trabaho.
Subalit hindi pa ‘ko nakakalayo, narinig ko ang komosiyon sa bangketa. Hinahakot ng mga lalakeng sakay ng trak ang paninda ng mga pobreng tindero’t tindera. Walang patawad. Lahat ng maaari nilang damputin at kamigin ay talaga namang parang wala nang bukas. Ambibilis pang magsikilos, akala mo’y mga bulateng inasinan na nag-uunahan sa pagsalok ng tubig para ibuhos sa nanghahapdi nilang mga katawan.
Nakita ko ‘yung ale na na-hassle ko na umiiyak. Wala na ‘yung mga paninda niya. Sa isip-isip ko, ganun naman talaga, lahat ng pinaghihirapan naming mga pobre, nawawala sa isang palatak lang. At base na rin sa aral na nakuha ko sa kalye nung araw na ‘yon, sa presyo naman lagi nagkakatalo; hindi na kailangang alamin pa kung ano ang halaga.
Pero may atraso ‘ko kay aleng tindera. Hindi ko matiis ‘yung iyak niya. Kaya bumalik ako para isampal sa mga siraulong lalake kung gaano kahalaga ang mga panindang ‘yon.
“Mga ser, maghulus-dili kayo aba. Alam niyo ba ang halaga ng mga panindang ‘yan?” Maangas kong banat habang nagdadasal sa isip na sana’y h’wag silang pumalag. Itinuro ko pa ‘yung mga paninda ng ale para malaman ng lalake kung ano ‘yung mismong tinutukoy ko.
“Oo. Alam ko. Tumabi ka diyan. Ginagawa lang namin ang trabaho namin!” Banat sa ‘kin ni gago.
“Maawa ka dun sa ale oh. Pinaghirapan niya ‘yan!”
“Oo nga alam ko. Bakit ba ang kulit mo? Nanay ko ‘yan eh!”
Nagulat ako sa sinabi nung lalake. Anak pala siya nung aleng tindera. Tinanong ko siya kung bakit siya ganun sa nanay niya at kinuha ang mga paninda niyon.
“Ewan ko ba diyan kay nanay! Sinabihan ko naman ‘yan kaninang umaga. Kaya nga ayan eh oh, nakabukod ‘yung mga paninda niya. Itinabi ko sa gilid.”
Kakamut-kamot akong naglakad papunta dun sa ale. “Manang. Ayos lang ho ba kayo?” Tanong ko. “Ayos lang ako, iho. Siya, hayo na at mukhang may lakad ka pa.” Sagot niya habang hihikbi-hikbi. Sobrang gulung-gulo na ‘ko sa mga nangyayare kaya minabuti ko na lang na umalis na nga at paniguradong huli na nga ‘ko sa trabaho nang mga oras na ‘yon.
“Oh, anong sabi ng Nanay?” Tanong sa ‘kin ng lalake habang hindi magkandatuto sa yakap-yakap niyang basket ng dalandan.
“Okey naman daw siya.”
Muli kong sinulyapan ‘yung dalawa bago ‘ko sumakay ng bus. At nang makaupo na ko’y kagyat akong napangiti. Naalala ko si Nanay – na pina-tokhang ko may ilang Linggo na rin ang nakalipas.
– JB
Juan Bautista Stories 